Όταν ο Τέοντορ Χερτσλ κάλυπτε την δίκη του Ραβασόλ

Γαλλία, 1η Μαΐου 1891. Σε εργατική πορεία υπέρ της καθιέρωσης του 8ώρου που έλαβε χώρα στη Φουριέ, η αστυνομία ανοίγει πυρ προς το πλήθος. Εννέα διαδηλωτές θα αφήσουν την τελευταία τους πνοή στον δρόμο. Την ίδια περίπου ώρα στο Κλισί, αναρχικοί συλλαμβάνονται αναίτια, δικάζονται και καταδικάζονται σε ποινές φυλάκισης. Ως απάντηση, ο αναρχικός Ραβασόλ θα τοποθετήσει βόμβες στο σπίτι του γενικού εισαγγελέα και του προέδρου του δικαστηρίου που έστειλε τους αναρχικούς στη φυλακή. Ο Ραβασόλ συλλαμβάνεται στις 30 Μαρτίου 1892 και ένα μήνα αργότερα αρχίζει η δίκη του. Ο Τέοντορ Χερτσλ βρίσκεται στο Παρίσι και αρθρογραφεί για την εφημερίδα Neue Freie Presse, ως υπεύθυνος του δικαστικού ρεπορτάζ.

Τζον Μπράουν

«Δύο άντρες, δύο μόνο άντρες συναντήθηκαν εχθές στο Κακουργιοδικείο του Παρισιού, οι μόνοι δύο που έπρεπε να τρέφουν σεβασμό ο ένας στον άλλο. Και έτρεφαν. Ήταν σαν δύο ιππότες που, όπως και στις παλιές εποχές, έκαναν ένα βήμα μπροστά από την στρατιά τους και μετέτρεπαν την μάχη σε μονομαχία. Στη μια μεριά ο Κεσνέ ντε Μπορεπέρ [Quesnay de Beaurepaire], θαρραλέος υπερασπιστής του κράτους και της κοινωνίας, η προσωποποίηση της δικαιοσύνης στην πιο αγνή μορφή της, και από την άλλη ο Ραβασόλ…

Κοινός εγκληματίας ή πολιτικός επαναστάτης; Ονειροπαρμένος ή εκδικητής; Ληστής και δολοφόνος από αγάπη για τους φτωχούς και τους κατατρεγμένους; Για πολλές ώρες χθες ήμασταν μάρτυρες αυτής της συνάντησης, στην οποία ο φανατισμός συναλλασσόταν με την ηρεμία. Υπάρχει κάτι το απρόσωπο σε αυτόν τον άντρα. Οι τρόποι του είναι χαλαροί. Με ήρεμη αποφασιστικότητα εξηγεί ότι η παρούσα κατάσταση πρέπει «να αλλάξει» και η φωνή του μαλακώνει όταν περιγράφει ένα καλύτερο αύριο, τότε που οι αδύναμοι θα προστατεύονται από τους δυνατούς… Και αυτός είναι ο άντρας που διέπραξε φόνο, που άνοιξε τάφους για να κλέψει τα πτώματα, που έφτιαξε πλαστά χρήματα και ανατίναξε σπίτια σκοτώνοντας αθώους, αθώους ακόμα και κατά τον ίδιο.

Τι είναι, λοιπόν; Ονειροπαρμένος ή εκδικητής; Ίσως το κοντινότερο στην αλήθεια συμπέρασμα που μπορούμε να βγάλουμε, είναι ότι ξεκίνησε κακός και κατέληξε καλός. Σήμερα πιστεύει στον εαυτό του και στην αποστολή του. Ένας κακός άνθρωπος, ένας δολοφόνος, ξοδεύει τη λεία του στα πορνεία. Ο Ραβασόλ έχει ανακαλύψει την ηδονή ενός διαφορετικού είδους: Την ηδονική απόλαυση της «μεγάλης ιδέας» και του μαρτυρίου».

Τα γραφεία της προδοτικής Ε.Σ.Π.Ο. ανατινάσσονται

Τo κείμενo που παρατίθεται έχει παρθεί από το Ιστορικό Αρχείο της Εθνικής Αντίστασης και αποτελεί ακριβή αντιγραφή του πρωτότυπου. Μετατροπή υπέστησαν μόνο οι καταλήξεις της καθαρεύουσας και ο τονισμός.

Απώλειες εχθρού:
Νεκροί: 29 γκεσταπίτες, 43 Γερμανοί αξιωματικοί και οπλίτες.
Τραυματίες: 27 γκεσταπίτες και πέντε Γερμανοί στρατιώτες.
Απώλειες πληθυσμού:
Νεκρός: 1 παπάς. Τραυματίες: 11 άνδρες και γυναίκες.

   Η Π.Ε.Α.Ν. ἐπέφερε βλάβας εἰς τὸν ἐχθρὸν διὰ τῆς διαπράξεως ὑπὸ τῶν στελεχῶν της σαμποτὰζ εἰς διαφόρους περιοχάς. Ὡς μεγαλυτέρα ἐπιτυχία τῆς Π.Ε.Α.Ν. πρέπει νὰ θεωρηθῆ ἡ ἀνατίναξις τῶν γραφείων τῆς προδοτικῆς ὀργανώσεως Ε.Σ.Π.Ο. (Ἐθνικοσοσιαλιστικὴ Πατριωτικὴ Ὀργάνωσις), ἡ ὁποία εἶχεν ὡς σκοπὸν τὴν σύμπτηξιν Λεγεῶνος Ἐλλήνων Ἐθελοντῶν διὰ τὸ Ἀνατολικὸν Μέτωπον ὡς συμμάχου των Γερμανῶν. Διὰ τὸ σαμποτὰζ αὐτό ἐξετελέσθησαν ἀργότερον οἱ Ἀθ. Σκούρας, ἐπιχειρηματίας, Κων. Περρῖκος, ἀξιωματικός τῆς Ἀεροπορίας, Ἰω. Κατεβάτης, Δημ. Λόης, Διον. Παπαδόπουλος, Ἰουλία Μπίμπα καὶ ἄλλοι. Κατωτέρω παραθέτομεν περιγραφὴν τῆς «ἐπιχειρήσεως Ε.Σ.Π.Ο.».

    Με μεγάλη προφύλαξη άνοιξε τρεις φορές την εξώπορτα του σπιτιού της εκείνη την ημέρα του Σεπτεμβρίου 1942 η Ιουλία Μπίμπα. Τρία παλικάρια είχαν μπει: ο Αντ. Μυτιληναίος, ηλεκτροτεχνίτης, ο Σπ. Γαλάτης, φοιτητής νομικής και ο Ν. Μούρτος, ηλεκτροτεχνίτης. Αποτελούσαν όλοι μαζί ένα κλιμάκιο του «ουλαμού καταστροφής» του Κ. Περρίκου. Ο αρχηγός του κλιμακίου, Αντώνης Μυτιληναίος, ήταν νευριασμένος. Είχε διατρέξει μεγάλο κίνδυνο πριν από λίγο. Πιο πολύ όμως ήταν αγανακτισμένος γιατί δεν μπόρεσε να επιτύχει το σκοπό του: να τινάξει στον αέρα τα γραφεία των προδοτών της ΕΣΠΟ και να αφανίσει όσους βρίσκονταν μέσα. Από καιρό είχε στο μυαλό του καθώς και ο αρχηγός του ο Κ. Περρίκος αυτή την «επιχείρηση» μα να που ενώ όλα ξεκίνησαν καλά εκείνη την ημέρα, ένα ξαφνικό μπλόκο των Γερμανών στη γωνία Πατησίων και Γλάδστωνος, μπροστά στο τετραώροφο κτίριο όπου στεγαζόταν η οργάνωση των προδοτών, ματαίωσε τα σχέδιά του. Κι αν τον πιάνανε γλιτωμό δεν είχε. Μέσα σ’ ένα ευρύχωρο δερμάτινο σάκο, είχε μια βόμβα με το πυροδοτικό της μηχάνημα.

   ΕΣΠΟ: Μια φρικαλέα και οργιαστική οργάνωση προδοτών. «Εθνική Σοσιαλιστική Πολιτική Οργάνωση» ήταν ο τίτλος της. Αρχηγός της ο γιατρός Σπ. Στεροδήμος, γνωστός πεμπτοφαλαγγίτης. Εισέπραξε γερμανικό χρήμα για να οργανώσει, πάνω στ’ αχνάρια του Χιτλερικού, το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα Ελλάδος. Του έδωσαν και ένα τετραώροφο κτίριο, γωνία Πατησίων Γλάδστωνος, απέναντι από το Μ.Τ.Β.Ν., για να εγκαταστήσει τα γραφεία του. Φρουροί των Σ.Σ. Τον εφύλαγαν και τα πρωτοπαλίκαρά του, γνωστά αργυρώνητα καθάρματα του υποκόσμου, κοιμόντουσαν, έτρωγαν και οργίαζαν μέσα σ’ αυτό. Οι Γερμανοί έδωσαν το χρήμα. Ήθελαν όμως κι ανταλλάγματα. Σε λίγο η Πρωτεύουσα γεμίζει από προκηρύξεις της ΕΣΠΟ που καλούσε τους Έλληνες «πατριώτες» να ενταχθούν στη «Λεγεώνα των Ελλήνων Εθελοντών». Τι θα ήταν η Λεγεώνα; Στρατός μισθοφορικός, ο οποίος θα εστέλλετο στο Ανατολικό Μέτωπο να πολεμήσει μαζί με τους Γερμανούς εναντίον των Ρώσων.
Η απροθυμία όμως και η περιφρόνηση των Αθηναίων ήταν επιδεικτική. Οι Γερμανοί πιέζουν. Ο Στεροδήμος και οι σύντροφοί τους τότε αρχίζουν καταδόσεις και κάθε είδους εκβιασμούς. Πολλοί συλλαμβάνονται. Ίσως και να τυφεκίζονται. Η τρομοκρατία απλώνεται και κυριαρχεί στην καρδιά των Αθηνών. Η κατάσταση γίνεται αφόρητη. Πρέπει να εξαφανιστεί το καρκίνωμα.

   Οι τρεις φίλοι καθισμένοι σιγοκουβεντιάζουν πίνοντας τον κριθαρένιο καφέ που τους πρόσφερε η Ιουλία. Το σπίτι της αληθινό οπλοστάσιο. Εκρηκτικές ύλες, πυρομαχικά και ελαφρά ατομικά όπλα φυλάγονταν σε διάφορες κρύπτες του. Με λύπη πήρε το σάκο του Μυτιληναίου και τράβηξε για την κουζίνα. Έβγαλε με προσοχή το περιεχόμενό του και ξαναγύρισε στο δωμάτιο όπου οι τρεις φίλοι είχαν κιόλας σηκωθεί, δίνοντας το σάκο στο Μυτιληναίο.
— Σε λίγες μέρες πάλι θα μας χρειασθεί, της είπε ο αρχηγός της.
Και πράγματι στις 22 Σεπτεμβρίου 1942 πολύ νωρίς ο Μυτιληναίος είχε περάσει. Πήρε τη βόμβα 10 ΧΓ δυναμίτιδος και τράβηξε για την Ομόνοια. Συναντήθηκε με τους Γαλάτη και Μούρτο οι οποίοι παρακολουθούσαν από νωρίς το κτίριο της Ε.Σ.Π.Ο., πήρε την αναφορά τους μπροστά στου «Μπερνίτσα» και σε λίγο αποχωρίστηκε. Προχώρησε προς την οδό Γλάδστωνος. Στην είσοδο τον σταματά ο Γερμανός σκοπός. Ο Μυτιληναίος του δηλώνει ότι είναι υπάλληλος της Τηλεφωνικής και ότι πάει να επισκευάσει βλάβη του δικτύου. Τον αφήνει ο σκοπός κι αυτός ανεβαίνει…

    12.3′ μεσημέρι. Η καρδιά της Αθήνας αναστατώνεται από μια τρομερή έκρηξη κι ένα εκκωφαντικό γδούπο. Ο κόσμος τρέχει πανικόβλητος εδώ κι εκεί μη ξέροντας τι συμβαίνει. Οι πρώτοι καπνοί άρχισαν κιόλας να βγαίνουν από το μισογκρεμισμένο κτίριο. Φωνές ακούγονται μέσα κι έξω απ’ αυτό. Ένας παπάς κείτονταν νεκρός καταμεσής του δρόμου χτυπημένος από τις πέτρες. Έντεκα άλλοι τραυματίες, άνδρες, γυναίκες κι ένα παιδί ήταν τα θύματα.
Δεν πέρασαν λίγα λεπτά από την έκρηξη κι αμέσως έσπευσε η Πυροσβεστική. Δυο μέρες αγωνίστηκε να σβήσει τη φωτιά που κατέτρωγε την εστία των προδοτών ενώ ο κορμός του κτιρίου ξέφτιζε σιγά σιγά και γκρεμιζόταν με παταγώδη κρότο.
Το απόγευμα κιόλας είχε μαθευτεί και βεβαιωθεί από την Αστυνομική Διεύθυνση Αθηνών ότι με την έκρηξη της βόμβας του Μυτιληναίου σκοτώθηκαν 29 μέλη της ΕΣΠΟ 43 Γερμανοί αξιωματικοί και οπλίτες ενώ εξ άλλου τραυματίστηκαν 27 μέλη της της ΕΣΠΟ και πέντε Γερμανοί στρατιώτες. Ο αρχηγός της Στεροδήμος τυφλώθηκε από τα εγκαύματα και σε λίγες μέρες πέθανε απ’ αυτά κι από άλλα τραύματά του.

    Ο πυρήνας της «Λεγεώνας Ελλήνων Εθελοντών» διαλύθηκε. Η προδοσία χτυπήθηκε στην καρδιά της. Η Αθήνα ανάσανε. Οι Γερμανοί όμως άρχισαν κυνηγητό και βρήκαν την άκρη. Συλλαμβάνονται οι Κ. Περρίκος, Αθ. Σκούρας, Δ. Παπαβασιλόπουλος, Νικ. Αιλιανός, ηγεσία της ΠΕΑΝ, και οι Αντ. Μυτιληναίος, Δ. Λόης, Πέτρος Λόης, Ιουλία Μπίμπα, Αικ. Μπέσση, οι αδελφοί Κατεβάτη και ο Γαλάτης. Ο Μυτιληναίος κατορθώνει ν’ αποδράσει με χειροπέδες και να καταφύγει στη Μέση Ανατολή. Εκτελούνται την 7η Ιανουαρίου 1943 οι Σκούρας, Ιω. Κατεβάκης, Δ. Λόης και Διον. Παπαδόπουλος και στις 4 Φεβρουαρίου 1943 ο Περρίκος. Η Ιουλία Μπίμπα τον ίδιο μήνα εκτελείται με πέλεκυ στην Πολωνία, όπου είχε σταλεί σε ένα στρατόπεδο συγκεντρώσεως.