Ενόσω την τελευταία περίοδο του Μεσοπολέμου οι Παλαιστίνιοι Άραβες απέρριπταν τη μία μετά την άλλη τις προτάσεις για δημιουργία αραβικού κράτους στην Υπό Βρετανική Εντολή Παλαιστίνη, οι Εβραίοι συνέχισαν να καταφτάνουν μαζικά στην περιοχή με τον έναν τρόπο ή με τον άλλο, νόμιμα ή παράνομα. Τα μεταναστευτικά αυτά κύματα θα δώσουν μία ακόμα αφορμή στις αντισημιτικές φωνές της εποχής να κάνουν την εμφάνισή τους. Με κείμενό του στο περιοδικό «Spain and the World» ο αριστερός Ρέτζιναλντ Ρέινολντς θα αναπαράγει τα γνωστά προβληματικά σχήματα και θα αναγκάσει την Έμμα Γκόλντμαν να του απαντήσει. Το κείμενο έχει μοναδικό ενδιαφέρον, δεδομένου ότι καταφέρνει πραγματικά να στηρίξει μια αντισιωνιστική θέση η οποία δεν είναι αντισημιτική. Η συντριπτική πλειονότητα —αν όχι το σύνολο— όσων έχουν θελήσει να κάνουν κάτι ανάλογο, κατέληξε απλά να γελοιοποιείται.

Μπερνάρντ Λαζάρ

 

Προς τον εκδότη του «Spain and the World»,

Αγαπητέ σύντροφε,

Μου κίνησε το ενδιαφέρον το άρθρο «Palestine and Socialist Policy», του καλού μας φίλου Reginald Reynolds στο Spain and the World της 29ης Ιουλίου. Υπάρχουν πολλά σημεία με τα οποία συμφωνώ πλήρως, υπήρχε όμως και σωρεία άλλων που μου φαίνονται αντιφατικά για κάποιον σοσιαλιστή και σχεδόν-αναρχικό. Προτού καταδείξω αυτές τις ασυνέπειες, θα ήθελα να πω ότι το άρθρο του φίλου μας δίνει την εντύπωση ότι είναι λυσσασμένος αντισημίτης. Για του λόγου του αληθές, πολλοί άνθρωποι με ρώτησαν πώς γίνεται το «Spain and the World» να τυπώσει ένα τόσο αντισημιτικό άρθρο. Μόνο και μόνο για την έκπληξη που τους προκάλεσε, ο Reginald Reynolds είναι ένοχος για την τάση που του αποδίδεται. Καθότι γνωρίζω τον συγγραφέα, διαβεβαίωσα με σιγουριά τους Εβραίους φίλους μου ότι ο Reginald Reynolds δεν διακατέχεται στο ελάχιστο από αντισημιτικά αισθήματα, αν και η αλήθεια δυστυχώς είναι ότι το άρθρο του αυτή την εντύπωση δίνει.

Δεν έχω αντιρρήσεις στις κατηγορίες του καλού μας φίλου ενάντια στους σιωνιστές. Για την ακρίβεια, έχω εναντιωθεί επί σειρά ετών στον σιωνισμό ως το όνειρο του παγκόσμιου κεφαλαιοκρατικού εβραϊσμού για ένα εβραϊκό κράτος με όλες του τις δομές, όπως κυβέρνηση, νόμοι, αστυνομία, στρατός και τα λοιπά. Με άλλα λόγια, μια μηχανή εβραϊκού κράτους για να προστατεύει τα συμφέροντα των λίγων ενάντια στα συμφέροντα των πολλών.

Ο Reginald Reynolds κάνει λάθος, ωστόσο, όταν αναφέρει ότι οι σιωνιστές ήταν ο μοναδικός παράγοντας πίσω από την μετανάστευση των Εβραίων στην Παλαιστίνη. Ίσως δεν γνωρίζει ότι πλήθος Εβραίων από κάθε χώρα, και ειδικά από τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, έχουν συνεισφέρει τεράστια χρηματικά ποσά για τον ίδιο σκοπό. Έχουν δώσει αφειδώς μέρη των εισοδημάτων τους, με την ελπίδα να αποδειχτεί η Παλαιστίνη άσυλο για τους αδερφούς τους, που διώκονται βάναυσα σχεδόν σε κάθε ευρωπαϊκή γέφυρα. Το γεγονός ότι υπάρχουν τόσες μη σιωνιστικές κομμούνες στην Παλαιστίνη, αποδεικνύει ότι οι Εβραίοι εργάτες που έχουν βοηθήσει τους διωγμένους και κατατρεγμένους Εβραίους το έχουν κάνει αυτό όχι επειδή είναι Εβραίοι, αλλά για τον λόγο που έχω ήδη τονίσει, ότι στην Παλαιστίνη ίσως τους αφήσουν ήσυχους να ριζώσουν και να ζήσουν τη ζωή τους.

Ο σύντροφος Reynolds αγανακτεί με τον ισχυρισμό των Εβραίων ότι η Παλαιστίνη ήταν η πατρίδα τους πριν από δύο χιλιάδες χρόνια. Επιμένει ότι αυτό δεν έχει καμία σημασία, εν αντιθέσει με τους Άραβες που ζουν στην Παλαιστίνη επί σειρά γενεών. Δεν νομίζω ότι αυτό είναι αξιόλογο επιχείρημα, εκτός κι αν κάποιος πιστεύει στο μονοπώλιο της γης και στο δικαίωμα των κυβερνήσεων να κρατούν μακριά τους νεοφερμένους.

Σίγουρα ο Reginald Reynolds γνωρίζει ότι οι Άραβες έχουν λόγο για το ποιος πρέπει ή δεν πρέπει να εισέρχεται στη χώρα τους όσο έχουν και οι μη προνομιούχοι των άλλων χωρών. Για την ακρίβεια, ο φίλος μας το αποδέχεται σε μεγάλο βαθμό αυτό όταν τονίζει ότι οι Άραβες φεουδάρχες πούλησαν τη γη στους Εβραίους χωρίς να έχει γνώση ο αραβικός λαός. Αυτό, βέβαια, δεν είναι κάτι καινούργιο στον κόσμο μας. Παντού η καπιταλιστική τάξη κατέχει, ελέγχει και διαθέτει τον πλούτο της προς όφελός της. Οι μάζες, είτε Άραβες, Άγγλοι είτε οτιδήποτε άλλο, έχουν ελάχιστο λόγο επί τούτου.

Υποστηρίζοντας το δικαίωμα των Αράβων να κρατούν τους Εβραίους μετανάστες μακριά από την Παλαιστίνη, ο καλός μας φίλος είναι ένοχος για το ίδιο είδος σοσιαλισμού που είναι και ο σύντροφός του, ο John McGovern. Ο δεύτερος προασπίζεται σε κάθε περίπτωση τον βρετανικό ιμπεριαλισμό, ενώ ο Reginald Reynolds προωθεί τα δικαιώματα των Αράβων καπιταλιστών. Αυτό είναι αρκετά κακό για έναν επαναστάτη σοσιαλιστή. Ακόμα χειρότερη είναι η ασυνέπειά του να μιλάει υπέρ του μονοπωλίου γης, στο οποίο μόνο οι Άραβες θα έπρεπε να έχουν δικαίωμα.

Ίσως έχω παραμελήσει την επαναστατική μου εκπαίδευση, αλλά αυτό που γνωρίζω είναι ότι η γη πρέπει να ανήκει σε εκείνους που την καλλιεργούν. Παρά τη βαθιά συμπάθειά του για τους Άραβες, ο σύντροφός μας δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να αρνηθεί ότι οι Εβραίοι καλλιεργούν τη γη στην Παλαιστίνη. Δεκάδες χιλιάδες από αυτούς, νέοι και βαθιά αφοσιωμένοι ιδεαλιστές, έχουν καταφύγει στην Παλαιστίνη, καλλιεργώντας τη γη κάτω από τις πιο δύσκολες συνθήκες.

Ανέκτησαν τις άγονες περιοχές και τις μετέτρεψαν σε εύφορα πεδία και ανθισμένους κήπους. Θέλω να ξεκαθαρίσω ότι δεν λέω ότι οι Εβραίοι έχουν περισσότερα δικαιώματα από τους Άραβες, αλλά για εμένα το να λέει κάποιος ένθερμος σοσιαλιστής ότι οι Εβραίοι δεν έχουν καμία δουλειά στην Παλαιστίνη, είναι ένα μάλλον περίεργο είδος σοσιαλισμού.

Επιπλέον, ο Reginald Reynolds δεν αρνείται απλά το δικαίωμα των Εβραίων να βρουν άσυλο στην Παλαιστίνη, μα επιμένει επίσης πως η Αυστραλία, η Μαδαγασκάρη και η Ανατολική Αφρική θα ήταν δικαιολογημένες αν έκλειναν τις πόρτες τους στους Εβραίους. Αν έχουν όλες αυτές οι χώρες το εν λόγω δικαίωμα, γιατί να μην το έχουν και οι Ναζί στην Γερμανία ή την Αυστρία; Γιατί να μην το έχουν όλες οι χώρες; Δυστυχώς, ο σύντροφός μας δεν προτείνει ένα μέρος όπου θα μπορούσαν οι Εβραίοι να βρουν ειρήνη και ασφάλεια.

Παίρνω ως δεδομένο ότι ο Reginald Reynolds πιστεύει στο δικαίωμα του ασύλου για τους πολιτικούς πρόσφυγες. Είμαι σίγουρος ότι αγανακτεί με την απώλεια αυτής της σπουδαίας αρχής, μιας αρχής που κάποτε ήταν το καμάρι και η δόξα της Αγγλίας, όσο αγανακτώ κι εγώ. Πώς, λοιπόν, μπορεί να καλύπτει τα αισθήματά του για τους πολιτικούς πρόσφυγες αρνούμενος την παροχή ασύλου στους Εβραίους; Πρέπει να ομολογήσω ότι είμαι μπερδεμένη.

Ο φίλος μας γίνεται πολύ απόλυτος όταν πρόκειται για την εθνική ανεξαρτησία των Αράβων και όλων των άλλων λαών που βρίσκονται υπό βρετανική κυριαρχία. Δεν αντιτίθεμαι σε αυτό τον αγώνα, δεν ενθαρρύνω όμως την εθνική ανεξαρτησία κάτω ένα καπιταλιστικό καθεστώς.

Όλες οι εξελίξεις επί τούτου είναι σαν τις αξιώσεις για δημοκρατία, είναι αυταπάτη και παγίδα. Κάποιος πρέπει να καταδείξει μερικές από τις χώρες που έχουν αποκτήσει εθνική ανεξαρτησία. Την Πολωνία, για παράδειγμα, τις χώρες της Βαλτικής και κάποιες από τις χώρες των Βαλκανίων. Απέχοντας πολύ από το να είναι πραγματικά προοδευτικές, έχουν καταλήξει φασιστικές. Οι εκεί πολιτικές διώξεις δεν είναι λιγότερο σοβαρές από τις αντίστοιχες του τσαρικού καθεστώτος, ενώ ο αντισημιτισμός, που κάποτε προαγόταν από τα πάνω, σε αυτές τις χώρες έχει πλέον κατακλύσει κάθε επίπεδο της κοινωνικής ζωής.

Ωστόσο, δεδομένου ότι ο φίλος μας προωθεί την εθνική ανεξαρτησία, γιατί δεν είναι συνεπής και δεν αναγνωρίζει το δικαίωμα των σιωνιστών ή των Εβραίων γενικότερα για εθνική ανεξαρτησία; Αν μη τι άλλο, η επισφαλής τους κατάσταση, το γεγονός ότι δεν είναι επιθυμητοί πουθενά, θα έπρεπε να τους κατατάσσει τουλάχιστον στον ίδιο ειλικρινή συλλογισμό που κάνει ο σύντροφός μας αναφορικά με τους Άραβες.

Γνωρίζω, φυσικά, ότι πολλοί Εβραίοι δεν μπορούν να ισχυριστούν ότι είναι πολιτικοί πρόσφυγες. Αντιθέτως, οι περισσότεροι από αυτούς έχουν δείξει αδιαφορία για τις διώξεις εργαζομένων, σοσιαλιστών, κομμουνιστών, συνδικαλιστών και αναρχικών, ενώ οι ίδιοι ήταν ασφαλείς. Όπως και η μεσαία τάξη στη Γερμανία και την Αυστρία, έχουν εκμεταλλευτεί τους εργάτες και έχουν γίνει ανταγωνιστικοί σε κάθε προσπάθεια της μάζας να βελτιώσει την κατάστασή της. Μερικοί Γερμανοεβραίοι είχαν την τόλμη να πουν ότι δεν θα είχαν αντίρρηση να εκδιωχθούν οι «Ostjuden» (οι Εβραίοι που προέρχονται από την Πολωνία και άλλες χώρες). Όλα αυτά είναι αλήθεια, αλλά παραμένει γεγονός ότι από τη στιγμή που ανέβηκε ο Χίτλερ στην εξουσία όλοι ανεξαιρέτως οι Εβραίοι έχουν υποστεί τις πιο τερατώδεις διώξεις και τις πιο τρομερές ταπεινώσεις, πέραν του γεγονότος ότι τους έχουν κλέψει όλα τους τα υπάρχοντα. Φαίνεται επομένως παράξενο ένας σοσιαλιστής να αρνείται μια ευκαιρία σε αυτούς τους άτυχους ανθρώπους να ριζώσουν σε νέες χώρες και να ξεκινήσουν εκεί μια νέα ζωή.

Η τελευταία παράγραφος του «Palestine and Social Policy» φτάνει στην κορύφωση. Ο συγγραφέας γράφει: «Τι σημασία έχει ποιος ή γιατί προβάλλει μια απαίτηση ή ποιος ζημιώνεται εάν αυτή η απαίτηση είναι δίκαιη; Αν απορρίψουμε ένα δίκαιο αίτημα είναι σαν να κατατάσσουμε τους εαυτούς μας ως φίλους της τυραννίας και της καταπίεσης· η αποδοχή του και η εργασία επί αυτού δεν είναι μόνο καθήκον μας αλλά η μόνη πολιτική που θα εκθέσει τις αξιώσεις των εχθρών μας».

Το ερώτημα είναι, αγαπητέ Reginald Reynolds, ποιος αποφασίζει ποιο αίτημα είναι «δίκαιο»; Εκτός κι αν κάποιος καταστήσει τον εαυτό του ένοχο στην κατηγορία που εκσφενδονίζει ο συγγραφέας εναντίον των Εβραίων, στην «αφόρητη αλαζονεία των ανθρώπων που θεωρούν τη δική τους φυλή ανώτερη», δεν μπορεί να αποφασίσει εύκολα κατά πόσο οι απαιτήσεις των ντόπιων να μονοπωλούν τη χώρα τους αξίζουν περισσότερο από την απελπισμένη ανάγκη εκατομμυρίων ανθρώπων που εξοντώνονται σιγά σιγά.

Εν κατακλείδι, θα ήθελα να πω ότι η στάση μου απέναντι σε αυτό το τραγικό ερώτημα δεν υπαγορεύεται από την Εβραϊκή καταγωγή μου. Υποκινείται από την αποστροφή μου στην αδικία και την κακία του ενός ανθρώπου απέναντι στον άλλο. Για αυτό όλη μου τη ζωή αγωνίζομαι για τον αναρχισμό, την κατάσταση που θα απομακρύνει τη φρίκη του καπιταλιστικού καθεστώτος και θα θέσει όλες τις φυλές και όλους τους λαούς, συμπεριλαμβανομένων των Εβραίων, σε μια ελεύθερη και ισότιμη βάση. Μέχρι τότε, θεωρώ ιδιαίτερα ασυνεπή τη στάση σοσιαλιστών και αναρχικών να κάνουν διακρίσεις οποιουδήποτε σχήματος ή μορφής ενάντια στους Εβραίους.

Έμμα Γκόλντμαν
26 Αυγούστου 1938

Γαλλία, 1η Μαΐου 1891. Σε εργατική πορεία υπέρ της καθιέρωσης του 8ώρου που έλαβε χώρα στη Φουριέ, η αστυνομία ανοίγει πυρ προς το πλήθος. Εννέα διαδηλωτές θα αφήσουν την τελευταία τους πνοή στον δρόμο. Την ίδια περίπου ώρα στο Κλισί, αναρχικοί συλλαμβάνονται αναίτια, δικάζονται και καταδικάζονται σε ποινές φυλάκισης. Ως απάντηση, ο αναρχικός Ραβασόλ θα τοποθετήσει βόμβες στο σπίτι του γενικού εισαγγελέα και του προέδρου του δικαστηρίου που έστειλε τους αναρχικούς στη φυλακή. Ο Ραβασόλ συλλαμβάνεται στις 30 Μαρτίου 1892 και ένα μήνα αργότερα αρχίζει η δίκη του. Ο Τέοντορ Χερτσλ βρίσκεται στο Παρίσι και αρθρογραφεί για την εφημερίδα Neue Freie Presse, ως υπεύθυνος του δικαστικού ρεπορτάζ.

Τζον Μπράουν

«Δύο άντρες, δύο μόνο άντρες συναντήθηκαν εχθές στο Κακουργιοδικείο του Παρισιού, οι μόνοι δύο που έπρεπε να τρέφουν σεβασμό ο ένας στον άλλο. Και έτρεφαν. Ήταν σαν δύο ιππότες που, όπως και στις παλιές εποχές, έκαναν ένα βήμα μπροστά από την στρατιά τους και μετέτρεπαν την μάχη σε μονομαχία. Στη μια μεριά ο Κεσνέ ντε Μπορεπέρ [Quesnay de Beaurepaire], θαρραλέος υπερασπιστής του κράτους και της κοινωνίας, η προσωποποίηση της δικαιοσύνης στην πιο αγνή μορφή της, και από την άλλη ο Ραβασόλ…

Κοινός εγκληματίας ή πολιτικός επαναστάτης; Ονειροπαρμένος ή εκδικητής; Ληστής και δολοφόνος από αγάπη για τους φτωχούς και τους κατατρεγμένους; Για πολλές ώρες χθες ήμασταν μάρτυρες αυτής της συνάντησης, στην οποία ο φανατισμός συναλλασσόταν με την ηρεμία. Υπάρχει κάτι το απρόσωπο σε αυτόν τον άντρα. Οι τρόποι του είναι χαλαροί. Με ήρεμη αποφασιστικότητα εξηγεί ότι η παρούσα κατάσταση πρέπει «να αλλάξει» και η φωνή του μαλακώνει όταν περιγράφει ένα καλύτερο αύριο, τότε που οι αδύναμοι θα προστατεύονται από τους δυνατούς… Και αυτός είναι ο άντρας που διέπραξε φόνο, που άνοιξε τάφους για να κλέψει τα πτώματα, που έφτιαξε πλαστά χρήματα και ανατίναξε σπίτια σκοτώνοντας αθώους, αθώους ακόμα και κατά τον ίδιο.

Τι είναι, λοιπόν; Ονειροπαρμένος ή εκδικητής; Ίσως το κοντινότερο στην αλήθεια συμπέρασμα που μπορούμε να βγάλουμε, είναι ότι ξεκίνησε κακός και κατέληξε καλός. Σήμερα πιστεύει στον εαυτό του και στην αποστολή του. Ένας κακός άνθρωπος, ένας δολοφόνος, ξοδεύει τη λεία του στα πορνεία. Ο Ραβασόλ έχει ανακαλύψει την ηδονή ενός διαφορετικού είδους: Την ηδονική απόλαυση της «μεγάλης ιδέας» και του μαρτυρίου».